Detti bisignanesi: differenze tra le versioni

Da Besidiae.
Vai alla navigazione Vai alla ricerca
Nessun oggetto della modifica
Nessun oggetto della modifica
Riga 187: Riga 187:
Senza santi un si và 'mparavisu.
Senza santi un si và 'mparavisu.


Senza sordi un si nni cantani missi.
Senza sordi un si nni càntani missi.


Si spagna c'u culu c'arròbar'a cammìsa.
Si spagna c'u culu c'arròbar'a cammìsa.

Versione delle 00:52, 23 mar 2025

I detti e i proverbi di Bisignano, indicati, nel dialetto locale, come i "rittati", sono ancora in uso nei dialoghi bisignanesi e vengono spesso utilizzati anche inconsapevolmente. Essi rappresentano una parte fondamentale delle tradizioni e culture popolari di Bisignano. I "rittati" riflettono l'esperienza di vita, la mentalità e la storia della comunità bisignanese.

A capa ghè cumu nu velu i cipùlla.

A chiòviri e a mùriri 'un ci vò nenti.

A cumpirènza far'i pirùcchi.

A fùacu e ra jumi 'un ti fari barunu.

A gallina a facìmu pàpara.

A gallina ca camina si ricòglia ccù ra vozza chijna.

A gallina si spinna quann'è morta.

A gatta pressarùla ha fattu i figli cicati.

A giugnu jetta i spogli ppi tutt'u munnu.

A iumu cittu 'un jiri a piscari.

A lingua 'un tena l'ossa e rumpa l'ossa.

A mala cumpagnìa fa l’uomu latru.

A pagari e a muriri c'è sempri tìampu.

A ttia t'a fattu l’uovu u gallu, a mmia manc’a gallina.

A vicchiàia ghè na carogna.

A vigna e l'uartu vùalunu l'uomu mùartu.

Abbunnànza ghè cumu a scarsìènza.

Acqua passata 'un ni macìna mulinu.

Aiu cangiàtu l'ùocchij ppi ra cura.

Aiu fattu na via e dua sirivìzi.

Amaru a chini mora.

Ara squagliàta ira niva si vijunu i strunzi.

Ari cantàri quannu vien'i ru mulinu e no quannu và.

Arrùozzul'u ciucciu ccu tutt'i varrìli.

Aru cavàllu jistimàtu ci luciar'u pilu.

Attacc'u ciucciu addu vor'u patrunu.

Casa shtritta fìmmina reshtra.

Ccù l'acqua e ccù ru fuocu 'un ti fari barùnu.

Chianu mìerulu c'a via ghè pitrusa.

Chill'abbuttu 'un cririr'aru rijunu.

Chillu ca làssar'a shtrata viecchia ppi ra nova, sa chillu ca lassa e 'un sà chillu ca trova.

Chillu ca pù fari goji unn'aspittàri a rumani.

Chini bella vor'apparìri, guai e peni addi patìri.

Chini chiànta patàti, coglia patàti.

Chini i spirànza campa, rispiràtu mora.

Chini nascia tunnu 'un pò murìri quatràtu.

Chini paga prima tenar'u pisciu fitùsu.

Chini s'assimìa si pija.

Chini sìmina spini 'un jissa scàuzu.

Chini tard'arriva, mal'allòggia.

Chini tena na mamma, tena na putìga e unn'u sa.

Chini va ccu ru zùoppu s'impara a zuppichiàri.

Criscia figli e crisci pùarci.

È nu fùacu i paglia.

Fà beni e scòrdati, fà mali e pènsaci.

Fa u fìssa p'un jiri ara guerra.

Fatìca i notti, vrigògna i jùorni.

Fatt'i cazzi tua ca campi cìent'anni.

Fazzu vinìri u tìempu iri ficazzàni.

Figlia i gatta sùrici piglia.

Figli picciuli guai picciuli, figli granni guai granni.

Gisù Cristu manna viscùotti a chini un tena rìenti.

Guai ccu ra pala e muortu maj.

Ha pigliàtu a serra i giru.

I guaj ira pignàta i canuscia sulu a cucchijàra ca i riminìja.

I piccàti iri patri i chiàngianu i figli.

I rèbiti si pàgani e i piccàti si chiàngianu.

I sordi fani sordi e i pirùcchi fani pirùcchi.

I sordi fani vinìri a vista ari cicàti.

I shtrunzi si vijan'ara squagliàt'ira niva.

Jìannu virìannu, buttuni cuglìannu.

L'uomu puntuàlu ghè patrùnu iru portafògliu i l'autri.

Lavàri a capa aru ciucciu c'appizzi l'acqua e puru u sapunu.

M'ha fattu fari i stintìna a mazzacòrdi.

Mali 'un fari e pagura unn'aviri.

Mastr'i ùocchiu, mastr'i finùocchiu.

Matrimòniu aru vicìnu e sangiuvànnu aru luntànu.

Mìsc-cati ccu chilli mìegl'i tia e facc'i spisi.

Mazzi e panelli fani i figli belli, panelli senza mazzi fani i figli pazzi.

Mpara l'arti e mintèll'i parti.

Na nucia intra nu saccu 'un ni fa shtrùsciu.

Nissùnu fa nenti ppi nenti.

Ogni lassàta è persa.

Ognunu tirar'a vrascia ari pieri sua.

Paga caru e cònsati mpari.

Passàt'u santu passàt'a festa.

Ppi Santu Martinu ogni vutta ghè fatta vinu.

Pur’a rigina tena bisùognu i ra vicina.

Quannu chiòva e 'un fà zanchi.

Quannu tieni pressa cùrcati.

Quannu u culu trumpittìa, u mìericu passìa.

Quannu u gattu 'un c'è, u sùriciu abbàlla.

Quannu u riàvulu t'accarìzza vò l'anima.

Rroba cumùna jèttala aru vallunu.

Rrobba i l'autri currìa larga.

Rùnami furtùna e ijèttimi a mmari.

S'a fatica ghera bona, t'a runàvar'u mìericu.

S'ammìria fossa guàllara tutti quanti c'arragàssari.

S'u ciucciu 'unn a fattu a cura a tri anni, 'unn a fà cchiù.

S'u ciucciu 'un ni vò biàfa, a voglia ca fishchi.

S'u mbrìastu fossa buonu, i genti si mbristàvan'i muglièri.

Senza santi un si và 'mparavisu.

Senza sordi un si nni càntani missi.

Si spagna c'u culu c'arròbar'a cammìsa.

Simu nati grupàti p'un murìri sc-cattàti.

Tena setti spirdi cum'i gatti.

Ti si ricùatu curu culu ruttu e senza ciràsi.

Tìeni a cura i paglia.

U bisùognu mparar'a via.

U canu mùzzica sempri aru shtrazzàtu.

U fissa parra sempri u primu.

U patrùnu ira màndria ghè sempri senza ricòtta.

U pisciu puzza ira capa.

U pùarcu roppu c'a mangiatu arrùazzular'u scifu.

U riàvulu 'un tena pìacuri e si vìnnir'a lana.

U scarpàru camìna sempri ccuri scarpi rutti.

U Signùri chiùra na porta e gàpara nu purtùnu.

U sùriciu ha dittu ara nucia, rùnami tìampu ca ti rumpu.

Un mìntiri troppa carn'aru fùacu ca si vruscia.

Un sì pisciu i fari broru.

Unn'apprittàri u canu ca rorma.

Va ccu chini ghè mìegliu i tia e facci i spisi.

Vala cchiù na bona parola ca cìantu lignàti.

Vòr'a vutta chijna e a muglièra 'mbriaca.